La Royen heeft een nieuw boek.
Ik vind dat geen probleem, zolang niemand mij dwingt het te lezen.
Maar er is iets dat ik niet goed begrijp.
Er zijn honderddertigduizend exemplaren gedrukt. Dat vind ik heel erg veel, maar ook dat begrijp ik best. Een kennis van mij kocht laatst een zeecontainer leesbrillen in, made in China. Hij verklaarde zich nader: “ik verkoop ze toch wel”. Aan de lezers van Heleen van Royen, dacht ik, en alles viel op zijn plek.
Wat ik niet goed begrijp is dit: waarom krijgt de koningin van de glibberige softporno een cultstatus aangemeten door de recensenten? Ik krijg de indruk dat men naar de juiste toon zoekt om Heleen onschadelijk te maken, of zoals mijn eikeltjeskoffie drinkende overbuurvrouw zou zeggen "een plekje te geven”. Het lijkt op wat met André Hazes gebeurde in de jaren negentig, toen hij plots bon ton werd in studentenkringen. Ik kan het weten. Wij schreeuwden mee met “De vlieger”, we deden alsof we het prachtig vonden en gooiden met bier, want we wilden beslist niet vervreemden van het volk. Thuis dreven wij de spot met zijn malle rijmelarijen. Wij vonden cult en camp uit, iedere dag opnieuw. Wij hingen blote barbiepoppen in de kerstboom, zwommen in fonteinen, spaarden plastic smurfen en citeerden Jiskefet. Wij waren de hoeders van de slechte smaak.
De boekbesprekers doen iets vergelijkbaars. Ze zouden beter moeten weten.
“Uiterst vermakelijke aanwinst van de Nederlandse literatuur” schrijft Stine Jensen in het NRC. In diezelfde krant een recensie van Arjen Fortuin. Ook hij noemt mannentester Victoria een “fascinerend personage". Bas Belleman spreekt in Trouw van een “amusante plotgedreven roman”. Natuurlijk is er ook kritiek. Stiekem weten de genoemde schrijvers best dat het allemaal niet zo best is, ze zeggen het ook. Maar ze voelen zich niet te goed voor een roman die honderddertigduizend maal over de toonbank zal gaan, dat laten ze ons graag weten, en ze lusten ook best een frikadelletje op zijn tijd. Ik gun hen die pose, maar veel meer gun ik andere boeken de aandacht die Van Royen toch wel krijgt. De afgelopen weken kwamen uit: “Dit is jouw huis” van Maartje Wortel, “De tram van half zeven” van Michiel Klein Nulent en “Deze eenzame wereld” van Jan Wijnen. Mooie boeken. Niets over gehoord.
Jullie begrijpen dat ik de bui zie hangen.
Ik ben mij aan het oriënteren op Chinese brommerhelmen, waarvan ik een zeecontainer vol laat komen om in combinatie met mijn boek (Zündapp op de cover) aan de man te brengen. Opdat de mensen, en wie weet ook de recensenten, zullen zeggen: “een roman waar je niet ongeschonden uitkomt.”
Misschien moet je het juist WEL lezen. Ik weet nog dat de geluiden over 'De gelukkige huisvrouw' ook erg verdeeld waren. Toch trof het boek me wel als 'echt' (in de betekenis van 'authentiek'). En dat werkt nou eenmaal altijd en overal (gelukkig maar!). Hetzelfde gold voor 'Komt een vrouw bij de dokter' van Kluun. Wordt ook nogal moeilijk over gedaan. Ook dat boek raakte me omdat ik het als authentiek heb ervaren. Natuurlijk kan het zich in die zin niet meten met bijvoorbeeld 'Montyn' van Dirk Ayelt Kooiman, maar toch... Ik snap het succes wel, terwijl ik dat niet heb met de Vliegeraar of Paul Coelho of Saskia Noort (die ik overigens in een blad als Marie Claire opvallend goed vond schrijven).
BeantwoordenVerwijderenJe kunt twisten over de 'optimale vorm' waarin je bepaalde ideeen, ervaringen of emoties kunt vatten, maar wat van beide boeken beslist niet gezegd kan worden is dat ze 'nog nat van tranen' waren, wat vaak met kitsch het geval is. Of dat er sprake was van een hinderlijk effectbejag. Maar dat deze boeken - geen niemendalletjes qua onderwerp - een groot publiek hebben bereikt,kan ik wel begrijpen.
De zure reacties die volgden op het succes van deze schrijvers - en ook op bijvoorbeeld Saskia Noort - spiegel ik graag aan een uitspraak van een producer in de BBC-serie 'Extras' (van de makers van 'The Office':
'Wil je kunst bedrijven - lees: de recensenten tevreden stellen - of een groot publiek bereiken? Je moet kiezen, want deze twee gaan niet samen'.
De manier waarop recensenten nu schoorvoetend de 'populaire' boeken beginnen te omarmen, lijkt soms ingegeven door zoiets als '10000 lemmingen kunnen geen ongelijk hebben'.
Jan Wijnen heb ik bijna uit. Ik vond deze verhalenbundel minder dan 'Het kwade amen' en 'So sorry' die ik beide met veel plezier heb gelezen. Het bracht mij op de gedachte dat ik Nieuw Amsterdam niet snel als 1e uitgever zou benaderen. Ik voelde een gebrek aan kritische redactie. Maar daar moeten we het boven een broodje nog maar eens over hebben.
Overigens: het is 'Dit is jouw huis' van Maartje Wortel ;-)
En jouw boek krijgt in ieder geval wel een flink aantal kopers, doontjoewurrie!
Wat ik met je deel is de ergernis dat ALLE kranten dezelfde nieuwe boeken bespreken. Inmiddels ben ik Thomas Rosenboom al zat voordat ik er 1 letter van gelezen heb. Zo ook Maarten 't Hart etc. Wat bij mij de vraag oproept: wat wil de recensent? Het volk aanzetten tot lezen? Eeen 'pionier zijn'? of laten zien hoe goed ie meekomt? Of erger: een advertentiebord voor uitgevers?
Je zou wensen dat recensenten gouddelvers waren, en boeken die toch wel verkocht worden - goed of niet goed - minder breed uitgemeten worden.
BeantwoordenVerwijderenEens!
BeantwoordenVerwijderenMisschien wordt het in recensentenland tijd voor een variatie op 'Was will das Weib'? :-)
(haha: disme!)
Ja en dan staat het niet alleen in de krant, maar worden de commentaren direct overgenomen door de radio. Zoiets als de herhaling van een goal in voetballand. Journalisten en/of recensenten zijn of lui of dom. Ze hollen allemaal achter dezelfde bal en pissen erover als een hond om hun geur achter te laten.
BeantwoordenVerwijderenIk denk erover om Kala Kala in eigen beheer uit te geven. Er zal geen hond naar kraaien, maar er ligt toch een boek waar in ieder geval mijn familie en misschien wel het hele dorp tijdelijk in geïnteresseerd zullen zijn.
Verder ben ik het eens met wat je in je blog schrijft Friso. Ik word doodziek van het hedendaagse cultuurtje waarin BNR's er alleen nog op uit zijn om zichzelf of een andere BNR in het zonnetje te zetten.
De discussie hierboven met interesse gelezen.
BeantwoordenVerwijderenEr valt veel over te zeggen, over te schrijven.
En ieder zijn/haar stokpaardje.
Het is natuurlijk een eeuwenoude discussie die steeds in andere gedaantes de kop opsteekt.
Ik herinner mij de eindeloze discussies die ik voerde over elitaire kunst en kunst voor het volk. Ik ben er nog steeds niet uit. Jij maakt hier een punt wat betreft de rol van recensenten hierin.
En niet te vergeten de strategie die je als kunstenaar c.q. uitgever volgt om je -of is het 'een'- publiek te bereiken. Hoe ver ga je daar in, hoe ver wil je daar in gaan?
En dat heeft weer te maken met respecteren en/of conformeren (mijn stokpaardje op dit moment). Respecteren van jezelf en dat wat je maakt, het respecteren van het publiek dat je wilt bereiken en daar een vorm voor vinden zonder het gevoel te hebben te conformeren.
Hoe dan ook, ik koop jouw boek, ook zonder helm.
Is het authentiek, heeft het kwaliteit? Dat zijn toch leidende vragen? Zo beluister ik tenminste (alle soorten) muziek. Heeft het nieuwswaarde? Natuurlijk moet een medium als de krant daar op letten, maar toch minder hijgerig dan tv-makers dat doen, mag ik hopen. Zo profileren Trouw en NRC zich althans.
BeantwoordenVerwijderenGoh denk ga eens een leuk verhaal lezen waar ik even in weg kan dwalen (a la de ossenworst) kom ik in een heftige discussie terecht. Weer nadenken na de zoveelste opdracht voor uni. Toch moet ik zeggen dat het me inderdaad aan het denken heeft gezet. Heb er nooit echt zo over nagedacht, las altijd droog de recensies door en koos vervolgens toch eht boek wat mij aansprak in de winkel zelf.
BeantwoordenVerwijderenGoed punt Ger! Denk dat ik nog niet uitgedacht ben, toch moet ik even terug naar de rol die de mens zelf elke dag speelt te analyseren. Ook interessant, hoewel ik nu toch hier over na had willen denken..
Goed punt..
xxx Lisette