Schoolreis (1) - column Trouw 13 maart

Het vliegtuig maakt zich los van de grond. We zijn op weg naar Madrid. De leerlingen acteren tijdens het opstijgen een zekere onverschilligheid die begrepen moet worden als wereldwijsheid. Sjaak niet, Sjaak gaat uit zijn pan. ‘Dit is niet normaal! Moet je kijken naar die huizen! Whoaaaa!’ Ik vraag of hij voor het eerst vliegt. ‘Nee dat niet,’ zegt hij, ‘ik vind het gewoon gaaf.’

In de metro begint Joost tegen mij te praten. ‘Weet u wat het is met meisjes? In de eerste en tweede klas kan je ze allemaal krijgen, maar in de vierde gaan ze ineens beginnen over zelfrespect en zo.’ Ik zucht diep. ‘Joost, doe normaal,’ zeg ik. Hij lacht breed. ‘Ik maak natuurlijk maar een grapje he!’ Ik houd niet van types die zeggen dat iets een grapje is wanneer ze merken dat een opmerking slecht valt. Joost is een poseur, de tegenpool van Sjaak.

De eerste avond eten we broodjes ham en spelen we voetbal op Plaza Mayor. Een zwerver doet mee. Madrid is een tolerante stad, en voetbalgek. Joost is na afloop zoek. Hij blijkt met zijn maat in een kroeg te zitten. Hij verklaart dat hij niet helemaal had begrepen dat zulks niet de bedoeling was, maar dat hij ‘ons standpunt wel ziet’.

De eerste nacht is altijd de lastigste. Wat je nu toestaat, is de rest van de week niet meer te bevechten. We gaan drie keer naar de rumoerigste zaal om de boel tot de orde te roepen. Rond één uur wordt het stil. De grootste herrieschoppers vallen het snelst in slaap en blijken ook het hardst te snurken. Zo wreed is de natuur.

De volgende dag klaagt Teun dat hij slecht heeft geslapen, zijn spierwitte haar hangt voor zijn ogen. ‘Het komt door het bed,’ zegt hij. ‘Heb je dan zo’n slecht bed?’ vraag ik. ‘Nee,’ zegt hij, ‘maar het is niet mijn eigen bed.’

We sjouwen door de stad met een gids, een Ierse studente waar alle jongens meteen verliefd op zijn. ’s Middags, in het museum Reina Sofia, vertellen Ruth en ik iets over Guernica van Picasso. Ik zie dat de kinderen best onder de indruk zouden willen zijn, maar ze krijgen nauwelijks de kans, want het is veel te druk, en ze moeten van de suppoosten blijven staan. Kunst kijken met vermoeide benen is net zoiets als muziek luisteren met hoofdpijn. In een andere museumzaal zitten vijf jongens, onder wie Teun, zwijgend op een bankje naar een film van Luis Buñuel te kijken. Op de vraag of het een goede film is antwoordt Teun: ‘Dat weet ik niet, maar je kan hier lekker uitrusten.’