Opvoedonderzoek (Column Trouw 30 jan)

Gesmuld heb ik van het Trouw Opvoedonderzoek! Het gaf gespreksstof voor een heel weekend in de kroeg. IJver en gehoorzaamheid bleken verder weggezakt als waarden in de opvoeding, en ouders vonden niet dat zij strenger hoefden te zijn.

De leukste bevinding van het onderzoek: ouders zijn weliswaar tevreden over hun eigen kinderen, maar ontevreden over die van de buren. Het eigen kroost ziet men graag uitgroeien tot zelfbewuste, kritische jonge mensen, het nageslacht van de buren zou echter hoognodig wat grenzen bijgebracht moeten worden. Het bevestigde wat wij al wisten: De Hel, dat zijn de Anderen.

Bas Levering, emeritus-hoogleraar pedagogiek, schreef maandag in Trouw dat wij ons over dat deel van het onderzoek maar niet vrolijk moesten maken. Hij wilde een ander punt benadrukken: dankzij de grenzeloosheid en de onderhandelingsopvoeding hebben wij in dit land een ‘bedrijfscultuur waarin de jongste bediende hardop mag zeggen wat hij van de hoogste baas vindt.’ Wij moeten onze knopen nog maar eens tellen, vindt Levering, want wereldwijd is het bedrijfsmodel dat ‘alleen nog maar gehoorzame medewerkers tolereert’ in opmars.

Fijn voor de jonge bediende dat hij zo vrijuit kan spreken, maar in het bedrijfsleven doet het totaal niet ter zake. Het gaat om productiviteit. En op dat terrein beginnen wij behoorlijk achter te lopen. Het mag Bas Levering ontgaan zijn, onze minister van onderwijs heeft het allang in de smiezen. Zij houdt, net als haar voorgangster, haar blik gericht op studieresultaten en internationale ranglijsten. Op die lijsten moeten wij beter scoren. ‘Opbrengstgericht’ is het woord voor het komende decennium. Voor het leveren van topprestaties zijn ijver, discipline, en regels die niet continu ter discussie staan noodzakelijk. Dat is dan zeker allemaal de taak van de school en de leraren, als de ouders er - in hun luxe verwenparadijzen - kennelijk de neus voor ophalen. Want ouders willen ten diepste helemaal niet streng zijn, beweert Levering.

Dat laatste geloof ik niet. Uit talloze gesprekken die ik als mentor voer met ouders concludeer ik dat zij graag met de school één lijn willen trekken, ze willen hun kind motiveren harder te werken, ze willen regels invoeren. Ze kunnen het alleen niet meer. Al hebben ze nog zo’n goede band met hun kind, zelfs een simpele regel over computergebruik is al niet meer te handhaven. 

Een moeder had de afspraak gemaakt dat haar zoon zijn smartphone een maand zou inleveren als hij opnieuw een slecht rapport zou krijgen. Toen het beroerde rapport er drie maanden later lag, gebeurde er niets. ‘Ik kan hem zijn léven toch niet afnemen?’ zei moeder. Er werd afgesproken dat hij voorlopig alleen nog in het weekend uit zou gaan. Wanneer het weekend precies begon en eindigde was nog een punt van discussie.