Eerst is alles rustig. Maar dan, alsof er een signaal is
geweest dat alleen zíj konden horen, is de binnenstad vergeven van de jongeren.
Ze zijn vijftien, zestien jaar. Het zijn er honderden, zo niet duizenden, in
groepjes lopen en fietsen ze rond. Ze lijken op zoek. Waarom is de politie niet
paraat? De grootste menigte dromt samen rond de schouwburg.
De schouwburg?!
Nee, dit is niet Project X Leiden, het is Kunstshot.
Kunstshot is een initiatief van de Leidse culturele
instellingen en scholen uit de regio. Het idee is, kortweg, om leerlingen uit
de vierde klas een keer het theater en de concertzaal in te krijgen. Het klinkt
als een nachtmerrie, en in sommige gevallen is dat het ook. Ik herinner mij een
optreden van Amsterdam Sinfonietta, dat smoorde in een oorverdovend geroezemoes.
De dirigent draaide zich om en zei ‘Ssssst, nu komt een heel zacht stukje.’ ‘Wat
zeg je?’ riep een knul. Toen hij geen antwoord kreeg keek hij vragend om zich
heen: ‘Wat zei-die? Wat zei-die dan?’
Het kan ook anders. Een paar jaar geleden gaf cellist Ernst
Reijsiger een miniconcert. Moderne muziek. Eigen stukken. Ik was bang dat het
fout zou gaan, maar het ging niet fout, er gebeurde een wonder. Hij pakte het
jonge publiek bij de lurven, beet in hun nekvel en liet niet meer los. Hij
vertelde, boeiend en dwingend, en hij speelde. Allemachtig, wat speelde hij. Plezier,
vakmanschap, werklust, alles badend in een heilig vuur. Hij ranselde zijn
snaren af, sloeg op het hout, snoof, zweette, en iedereen luisterde ademloos. ‘Het
is heel goed dat jullie dit doen,’ zei hij na afloop tegen mij. ‘Heel erg
goed.’ Ik wilde zeggen: Je draait het om. Wat jij doet is heel erg goed.
Vandaag wordt het niet zo goed als die dag. In de schouwburg
is een jongen die circustrucs met een BMX fietsje doet, er is een martial-arts
clown en een beatboxer - UM-tsjikke-UM - die de losse flodders aan elkaar rijgt
met zijn beats. Ik probeer te bedenken hoe zo’n voorstelling gemaakt is. ‘Doe
maar iets met beatbox en stunts, dat vinden ze wel vet.’ Op het balkon wordt
geschreeuwd. Ik zit gespannen als een veer in mijn stoel. Schreeuwen in de schouwburg,
godbetert. En het lijkt niet eens uit te maken, want het geluid staat heel hard.
Geen eisen aan het publiek, geen verwachtingen. Geen spanning. Geen kunst. Leerlingen
blijken het na afloop ‘wel leuk’ te hebben gevonden. ‘Wel leuk’ vind ik een nederlaag,
als het gaat om kunst. Zo één waar je dagen last van hebt. Maar volgend jaar is
er opnieuw een Project Kunstshot, en kan er weer van alles gebeuren. Dames en
heren artiesten: Wie durft?
Geen opmerkingen:
Een reactie posten